Trong cuộc sống và hoạt động kinh doanh, không phải lúc nào mọi thỏa thuận cũng diễn ra suôn sẻ, và đôi khi, các bên có thể phải đối mặt với những thiệt hại phát sinh ngoài các hợp đồng đã ký kết. Khi đó, việc bồi thường thiệt hại ngoại hợp đồng trở thành một vấn đề pháp lý quan trọng cần được giải quyết để đảm bảo quyền lợi của các bên bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ các quy định và nguyên tắc pháp lý liên quan đến bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cơ bản và những điều cần biết về bồi thường thiệt hại ngoại hợp đồng, giúp bạn hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong trường hợp gặp phải những tình huống này.
Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là gì?
Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một hình thức trách nhiệm pháp lý phát sinh khi hành vi trái pháp luật gây thiệt hại cho người khác mà không dựa trên một mối quan hệ hợp đồng cụ thể.
Theo đó, khi một cá nhân hoặc tổ chức thực hiện hành vi xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, hoặc quyền lợi hợp pháp của người khác và gây ra thiệt hại, họ phải có nghĩa vụ bồi thường cho những tổn thất này.
Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
Theo Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được xác định dựa trên các căn cứ sau:
- Người gây thiệt hại phải bồi thường khi hành vi của họ xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền lợi hợp pháp của người khác. Tuy nhiên, nếu có quy định khác trong Bộ luật Dân sự 2015 hoặc các luật liên quan, thì sẽ áp dụng theo quy định đó.
- Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp thiệt hại là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ khi có thỏa thuận khác hoặc quy định pháp luật đặc biệt.
- Đối với thiệt hại do tài sản gây ra, chủ sở hữu hoặc người chiếm hữu tài sản sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường, trừ khi thiệt hại là do sự kiện bất khả kháng hoặc lỗi hoàn toàn của bên bị thiệt hại.
Như vậy, để phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, cần có các điều kiện sau:
- Xảy ra thiệt hại thực tế.
- Hành vi gây thiệt hại là hành vi vi phạm pháp luật.
- Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại.
- Người gây thiệt hại phải có lỗi, có thể là lỗi cố ý hoặc vô ý.
Nguyên tắc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
Theo Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015, nguyên tắc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được quy định như sau:
- Thiệt hại thực tế phải được bồi thường đầy đủ và kịp thời. Các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường, phương thức bồi thường (bằng tiền, hiện vật hoặc thực hiện công việc cụ thể), cũng như số lần bồi thường, trừ khi có quy định khác trong pháp luật.
- Người chịu trách nhiệm bồi thường có thể được giảm mức bồi thường nếu họ không có lỗi hoặc chỉ có lỗi vô ý, và thiệt hại quá lớn so với khả năng tài chính của mình.
- Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế, các bên có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh mức bồi thường.
- Nếu bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây ra thiệt hại, họ sẽ không được bồi thường cho phần thiệt hại do lỗi của chính mình.
- Bên có quyền lợi bị xâm phạm sẽ không được bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn hoặc hạn chế thiệt hại cho bản thân.
Năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng của cá nhân
Theo Điều 586 Bộ luật Dân sự 2015, năng lực chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng của cá nhân được quy định như sau:
- Người từ đủ 18 tuổi trở lên gây thiệt hại phải tự chịu trách nhiệm và bồi thường toàn bộ thiệt hại.
- Người chưa đủ 15 tuổi gây thiệt hại sẽ không phải tự bồi thường, mà cha, mẹ phải thay thế và bồi thường toàn bộ thiệt hại. Nếu tài sản của cha mẹ không đủ để bồi thường, mà người chưa thành niên có tài sản riêng, thì tài sản của người đó sẽ được dùng để bồi thường phần còn thiếu, trừ khi có quy định khác tại Điều 599 Bộ luật Dân sự 2015.
- Người từ 15 đến chưa đủ 18 tuổi gây thiệt hại phải bồi thường bằng tài sản của chính mình. Nếu không đủ tài sản, cha mẹ sẽ phải bồi thường phần còn thiếu từ tài sản của mình.
- Trong trường hợp người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, hoặc người có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi gây thiệt hại, thì người giám hộ có trách nhiệm sử dụng tài sản của người được giám hộ để bồi thường. Nếu người được giám hộ không có tài sản hoặc tài sản không đủ để bồi thường, người giám hộ phải tự bồi thường bằng tài sản của mình. Tuy nhiên, nếu người giám hộ chứng minh rằng mình không có lỗi trong việc giám hộ, họ sẽ không phải sử dụng tài sản của mình để bồi thường.
Bồi thường thiệt hại khi nhiều người cùng gây ra
Trong trường hợp có nhiều người cùng gây thiệt hại, những người này phải chịu trách nhiệm liên đới trong việc bồi thường cho bên bị thiệt hại. Mức độ trách nhiệm bồi thường của từng cá nhân sẽ được xác định dựa trên mức độ lỗi của mỗi người. Nếu không thể xác định chính xác mức độ lỗi của các bên, họ sẽ phải bồi thường thiệt hại theo tỷ lệ phần bằng nhau.
Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại
Theo quy định tại Điều 588 Bộ luật Dân sự 2015 và Điều 5 Nghị quyết 02/2022/NQ-HĐTP, thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại được quy định như sau:
- Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là 03 năm, tính từ ngày người có quyền yêu cầu nhận thức được hoặc phải nhận thức được việc quyền lợi hợp pháp của mình bị xâm phạm.
- Đối với các vụ việc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng phát sinh trước hoặc sau ngày 01/01/2017, và đương sự khởi kiện kể từ ngày 01/01/2017, thời hiệu khởi kiện vẫn là 03 năm, kể từ khi người yêu cầu biết hoặc phải biết quyền lợi hợp pháp của mình bị xâm phạm.
- Thời điểm để xác định việc người có quyền yêu cầu biết quyền lợi hợp pháp của mình bị xâm phạm là khi họ nhận ra hoặc có căn cứ chắc chắn về việc quyền lợi hợp pháp của mình đã bị xâm phạm.
- Trong trường hợp người có quyền yêu cầu phải biết quyền lợi hợp pháp của mình bị xâm phạm, điều này được xác định theo điều kiện và hoàn cảnh bình thường, nếu có thiệt hại xảy ra thì người đó phải nhận thức được quyền lợi của mình đã bị xâm phạm, hoặc theo quy định của pháp luật về nghĩa vụ phải biết.
Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một vấn đề pháp lý quan trọng và phức tạp, đòi hỏi các bên liên quan phải hiểu rõ về quyền lợi, nghĩa vụ và các quy định liên quan để đảm bảo quá trình giải quyết thiệt hại công bằng và hợp lý. Việc nắm vững các quy định cũng như thủ tục bồi thường là rất cần thiết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn gặp khó khăn hoặc có bất kỳ vấn đề gì trong quá trình bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ với Công ty Tư vấn Khánh An. Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, Khánh An sẽ hỗ trợ bạn giải quyết mọi tranh chấp, đảm bảo quyền lợi của bạn được bảo vệ đúng đắn và hiệu quả nhất.
Giới thiệu về dịch vụ Công ty tư vấn Khánh An
Khánh An tự hào là một trong những đơn vị hàng đầu cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật tại Việt Nam. Chúng tôi cam kết mang đến cho Quý Khách hàng các giải pháp pháp lý toàn diện và hiệu quả, đáp ứng đầy đủ nhu cầu và yêu cầu của từng doanh nghiệp cũng như cá nhân.
Các lĩnh vực tư vấn của chúng tôi bao gồm:
- Tư vấn pháp luật doanh nghiệp Việt Nam (bao gồm doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài) và các loại giấy phép con.
- Tư vấn cho các Doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang các thị trường Singapore, Hồng Kông, BVI,…
- Tư vấn hoàn thiện Hợp đồng, các văn kiện pháp lý cho Doanh nghiệp.
Giá trị cốt lõi của Khánh An
Chúng tôi luôn hướng tới 3 giá trị cốt lõi: UY TÍN – CHẤT LƯỢNG – HIỆU QUẢ CAO. Những giá trị này không chỉ là kim chỉ nam trong hoạt động của chúng tôi mà còn là động lực để chúng tôi không ngừng phát triển. Chúng tôi tự hào khi nhận được những phản hồi tích cực từ Quý Khách hàng, điều này khẳng định chất lượng dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
Khánh An sẽ tiếp tục nỗ lực hết mình để mang đến dịch vụ luật tốt nhất, đồng hành cùng sự phát triển bền vững của Quý Khách hàng.
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY TNHH TƯ VẤN KHÁNH AN
Địa chỉ:Toà nhà 88 Tô Vĩnh Diện, Khương Trung, Thanh Xuân, Hà Nội
Hotline: 02466.885.821 hoặc 096.987.7
