Trị trầm cảm, đâu chỉ có thuốc an thần

Hiện nay, nhiều người bị mất ngủ nhưng ngại tìm đến bác sĩ. Họ lên mạng, gửi câu hỏi về tình trạng của mình lên các diễn đàn, tự chẩn đoán bệnh, rồi xin tên thuốc trên mạng, ra tiệm mua về uống! Có người lại vô tư dùng chung thuốc với người thân trong gia đình, dù cơ chế hấp thụ thuốc mỗi người mỗi khác. Lại thêm một điều đáng lo nữa: các nhà thuốc vẫn vô tư bán thuốc theo yêu cầu của bệnh nhân, dù các loại thuốc an thần này phải được bác sĩ kê toa chỉ định liều lượng.

 

Nếu cứ thấy mất ngủ là tự mua thuốc uống, sẽ có nguy cơ lờn hoặc nghiện thuốc.

 

Phóng viên đã thử ghé vào một tiệm thuốc ở quận Bình Thạnh, hỏi mua thuốc trị mất ngủ. Nhân viên tiệm thuốc không cần hỏi thêm gì, liền tay lấy hai loại thuốc Magne B6 và Valian – X, cắt mỗi loại hai viên bỏ bịch đưa cho khách, tính tiền. Trong hai loại thuốc trên, Valian – X được chỉ định điều trị cho bệnh nhân mất ngủ, bị rối loạn giấc ngủ, muốn sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ. Tương tự, chúng tôi gọi điện đến nhà thuốc Q.T ở Thủ Đức, hỏi mua loại Doxepin chống trầm cảm, nhấn mạnh không có toa của bác sĩ thì có bán không. Nhân viên bán hàng trả lời có, và cho địa chỉ nhà thuốc để khách tìm đến.

PGS.TS.DS Nguyễn Hữu Đức, giảng viên chính bộ môn dược, đại học Y dược TP.HCM cho biết, mất ngủ có thể do nhiều nguyên nhân: đầu óc căng thẳng bởi công việc; do lệch múi giờ khi đi du lịch, công tác sang nước khác; do tiếng ồn, chất kích thích… và cũng có thể do những căn bệnh tiềm ẩn trong cơ thể như trầm cảm, xương khớp… Vì thế, chọn sử dụng loại thuốc nào phải tuỳ nguyên nhân gây nên.

 

Không vì một, hai hôm mất ngủ lại phải dùng thuốc. Tốt nhất, bệnh nhân cần có sự thăm khám kỹ càng của bác sĩ. Nếu không tuân thủ đúng chỉ dẫn, lạm dụng thuốc lâu ngày, bệnh nhân sẽ có nguy cơ bị nghiện, lờn thuốc, hoặc lệ thuộc hoàn toàn vào thuốc: thiếu thuốc, bệnh nhân sẽ mất ngủ trở lại. Nguy hiểm hơn, thuốc an thần còn có thể gây lú lẫn, suy giảm trí nhớ, làm thay đổi hành vi, tâm lý, thậm chí gây đột tử!

Cũng đã có một số trường hợp bị trầm cảm, mất ngủ một thời gian dài, điều trị thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nhưng khi dùng thuốc, bệnh nhân ngủ li bì, đầu óc đờ đẫn, chậm chạp. Thấy không ổn, bệnh nhân chuyển sang dùng loại thuốc khác, theo chỉ định của một bác sĩ khác, thuốc không chứa chất gây ngủ, bệnh nhân lại trở về trạng thái ban đầu: mất ngủ triền miên.

 

BS Lê Quốc Nam, trưởng phòng khám tâm lý y khoa – tâm thần kinh Quốc Nam, TP.HCM chia sẻ: “Bệnh trầm cảm thể hiện dưới nhiều dạng khác nhau, đa số bệnh nhân bị mất ngủ. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp ngủ nhiều hay ngủ bình thường. Việc cho thuốc trong từng trường hợp đòi hỏi bác sĩ phải có kinh nghiệm. Tuy nhiên, dù cho thuốc gì và theo cách nào thì cũng phải giúp bệnh nhân có một giấc ngủ đủ thời gian, có chất lượng”.

 

Về các loại thuốc điều trị bệnh trầm cảm, BS Nam cho biết thêm: “Việc điều trị trầm cảm hay stress cần phối hợp giữa thuốc men và tâm lý liệu pháp, không phải chỉ uống thuốc an thần là đủ. Loại bệnh này có rất nhiều nhóm thuốc khác nhau: thuốc chống trầm cảm, thuốc chống lo âu, thuốc bình ổn khí sắc. Trong mỗi nhóm lại có nhiều loại thuốc khác nhau. Thuốc an thần chỉ là tên gọi chung ở ngoài nhằm nói đến tất cả nhóm thuốc điều trị bệnh tâm thần. Vì vậy, đầu tiên bệnh nhân cần có một chẩn đoán chính xác từ bác sĩ.

 

Sau đó, việc chọn lựa thuốc sẽ tuỳ thuộc mức độ nặng nhẹ của bệnh, tiền sử đáp ứng thuốc của người bệnh. Tốt hơn, bệnh nhân nên được theo dõi bởi một bác sĩ. Trên thực tế, không có loại thuốc nào an toàn tuyệt đối, mỗi loại thuốc đều có những tác dụng phụ riêng. Khi sử dụng phải khéo léo, xem xét đến các bệnh lý gan, thận, tim mạch để cân nhắc liều lượng nhằm hạn chế tối đa tác dụng phụ của thuốc”.

 

Theo SGTT